Borak Kurbanı Ne Anlama Gelir? Güç, İktidar ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyaset Bilimi Analizi
Bir siyaset bilimci olarak, toplumsal düzenin görünmez mekanizmalarına bakmak, yalnızca kurumların yüzeyinde değil, onların ürettiği ideolojik dokuya da nüfuz etmeyi gerektirir. “Borak kurbanı” kavramı, bu dokunun içindeki çarpıklıkları, bireyin sistem içindeki konumunu ve iktidarın doğasını sorgulayan bir metafor olarak ele alınabilir. Peki, borak kurbanı kimdir? Daha da önemlisi, bu kavram hangi güç ilişkilerinin sonucunda ortaya çıkar?
İktidarın Sessiz Kurbanları: Borak Kurbanı Kimdir?
Borak kurbanı, bireyin, sistemin işleyişi içinde görünmez şekilde ezildiği, kendi varlığını iktidarın sürdürülmesi uğruna feda ettiği bir durumu temsil eder. Bu kurbanlık, fiziksel değil; ideolojik, psikolojik ve kurumsal bir teslimiyettir. Kimi zaman bir devletin bürokrasisinde, kimi zaman bir toplumsal normda, kimi zaman da bir ideolojinin “doğal kabul”ünde gizlenir.
Bir vatandaş, kendi çıkarlarını savunduğunu düşünürken aslında kurumsal iktidarların yeniden üretimine hizmet ediyorsa, işte o kişi bir borak kurbanıdır. Bu, yalnızca bireysel bir zayıflık değil, sistematik bir yönlendirme biçimidir.
İdeoloji ve Kurumsal Güç: Görünmeyen Zincirler
İdeoloji, bir toplumun “gerçeklik” algısını biçimlendiren en güçlü araçtır. Louis Althusser’in dediği gibi, ideolojik aygıtlar — okul, medya, din, hukuk — bireyleri özne haline getirirken, aynı anda onları itaatkâr kılar. Borak kurbanı, tam da bu noktada doğar: özgür olduğunu sanan, ama her eylemiyle sistemin devamını sağlayan “itaatkâr özne”.
Kurumsal güç, bireyin kendi sesini duyurmasını engellerken, “meşruiyet” söylemini üretir. Vatandaşın “doğru”yu, “ahlaklı”yı ya da “ulusal çıkarı” savunduğunu sanması, aslında bu ideolojik düzenin ustaca işleyen bir parçasıdır. Peki, bu döngüden kim gerçekten fayda sağlar? Vatandaş mı, yoksa sistemin devamlılığını garanti altına alan iktidar sahipleri mi?
Erkek ve Kadın Perspektifinden Güç Dinamikleri
Siyasal analizlerde çoğu zaman gözden kaçan bir gerçek vardır: Güç algısı toplumsal cinsiyetle yakından ilişkilidir. Erkekler genellikle stratejik, rekabetçi ve statü odaklı bir siyasal akıl yürütme biçimine yönelirler. Bu yaklaşımda güç, bir “oyun”un kazanılması gereken bir nesnesidir. Dolayısıyla, borak kurbanı olmak, çoğu erkek için bir başarısızlık göstergesidir — oysa aslında sistemin kurbanı herkes olabilir.
Kadınlar ise genellikle demokratik katılım, empati, diyalog ve toplumsal etkileşim odaklı bir siyasal bakış açısı geliştirir. Bu yaklaşım, güçten ziyade dayanışmayı merkeze alır. Ancak mevcut sistem, bu değerleri “duygusal” veya “ikincil” olarak kodlayarak yine bir tür ideolojik tahakküm kurar. Bu durumda, borak kurbanlığı sadece bireysel değil, toplumsal bir cinsiyet meselesi haline gelir.
Vatandaşlık, Sorumluluk ve Direniş
Modern vatandaşlık anlayışı, bireyi devletle sözleşme içine yerleştirir: hak verir ama aynı zamanda sorumluluk da yükler. Fakat bu sorumluluk, çoğu zaman eleştirel düşünceden arındırılmış bir “itaat kültürü”ne dönüşür. Vatandaş, “iyi vatandaş” olma kaygısıyla, sistemin sorgulanamaz otoritesine boyun eğer. Borak kurbanı tam da burada ortaya çıkar: düşünmeyen, ama sürekli çalışan; itiraz etmeyen, ama sürekli tüketen; katılan, ama asla değiştiremeyen birey.
Bu noktada soralım: Demokrasi, yalnızca seçim sandığıyla mı sınırlıdır? Yoksa gerçek demokrasi, bireyin ideolojik zincirlerini fark edip kırmasıyla mı başlar?
İktidarın Aynasında Kendini Görmek
Borak kurbanı, sistemin içselleştirilmiş bir yansımasıdır. Kimi zaman gazetelerde, kimi zaman sosyal medyada, kimi zaman da kendi sessizliğinde görünür hale gelir. Her birey, farkında olmadan bu döngüye hizmet ettiğinde, iktidarın diliyle konuştuğunda, sistemin “borak kurbanı” olur.
Ancak her kurbanlık bir farkındalık doğurabilir. Farkındalık, direnişin ilk adımıdır. Çünkü siyaset, yalnızca yönetmek değil, aynı zamanda yeniden anlamlandırmak sanatıdır.
Sonuç: Kimin Kurbanı Olduğumuzu Biliyor muyuz?
Borak kurbanı olmak, yalnızca güçsüzlük değil; düşünsel tembelliğin de sonucudur. Bu kavram, vatandaşın kendi çıkarı adına sistemin çıkarını savunma paradoksunu açığa çıkarır. İdeoloji, kurumlar, toplumsal roller ve cinsiyetler bu oyunun farklı yüzleridir.
Şimdi soralım: Gerçek özgürlük nedir? Kendi seçimlerimizi mi yapıyoruz, yoksa bize dayatılan “seçimler” arasında mı dolaşıyoruz?
Belki de borak kurbanı olmamak, ilk kez bu soruları ciddiyetle sormaktan geçer.