Iştihâr Ne Demek? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyaset Bilimi Analizi
Güç ve İktidarın Çekişen Tarafları: Iştihâr Üzerine Düşünceler
Siyaset, yalnızca yönetim şekilleri, yasalar veya seçimler gibi kavramlardan ibaret değildir; aynı zamanda insanların birbirleriyle kurduğu ilişkiler, toplumun gücünü nasıl paylaştığı ve bu gücün nasıl yönlendirildiğiyle ilgilidir. Güç, genellikle erkeklerin stratejik ve toplumsal düzenin yeniden üretildiği alanlarda yoğunlaşırken, kadınlar daha çok demokratik katılım ve toplumsal etkileşim üzerinden güç ilişkilerini şekillendirir. Peki, güç odaklı yapılarla toplumsal katılım arasında nasıl bir denge kurulur? Bu soruyu anlamak için, günümüzde oldukça az bilinen bir kavram olan iştihâr‘a bakmak faydalı olabilir.
Iştihâr, Arapçadan türetilmiş bir terim olup, aslında “kamusal alanda duyurulma” anlamına gelir. Ancak bu anlamın ötesinde, toplumsal ve siyasal bağlamda güç ilişkileri ve egemen ideolojilerle iç içe geçmiş bir kavramdır. Bu kavramı incelediğimizde, devletin ve toplumsal kurumların kendilerini nasıl inşa ettiğini, toplumu nasıl şekillendirdiğini ve vatandaşların bu yapıların içinde nasıl konumlandığını daha net görebiliriz.
İktidar, İdeoloji ve Iştihâr
Iktidar, yalnızca yönetenlerin değil, aynı zamanda yönetilenlerin de bir parçası olduğu bir yapıdır. Bu noktada, iktidarın toplumsal düzende nasıl işlediği ve bunu nasıl kitlelere duyurduğu önem kazanır. Iştihâr, iktidarın kendini görünür kılma biçimlerinden biridir. Ancak sadece bir duyuru olmanın ötesinde, devletin gücünü halk üzerinde nasıl inşa ettiğini, ideolojilerle nasıl şekillendiğini de gösterir.
Özellikle modern siyasal yapılar, halkı sadece bilgiyle değil, aynı zamanda değerlerle, normlarla ve kültürel imgelerle de etkilemeye çalışır. Iştihâr, bu etkileşimin bir aracıdır. Erkek egemen siyasal yapılar, genellikle bu tür kamusal duyuruları stratejik bir biçimde kullanarak, toplumsal düzeni ve kendi iktidarlarını meşrulaştırma yoluna giderler. Bununla birlikte, kadının katılımını engellemeyen, demokratik etkileşimi teşvik eden bir yaklaşımda ise, iştihâr ve benzeri toplumsal duyurular, halkın katılımını sağlamak için bir araç olarak işlev görebilir. Kadınlar ve erkekler arasında kurulan bu güç ilişkileri, toplumsal düzenin yeniden şekillenmesinde kritik rol oynar.
Kurumsal Yapılar ve Iştihâr
Kurumsal yapılar, toplumsal düzenin temellerini atar. Bu yapılar, sadece ekonomik ve politik değil, aynı zamanda kültürel ve ideolojik bir güç kaynağıdır. Iştihâr, bu kurumsal yapılar içinde devletin kendisini sürekli olarak duyurma biçimlerinden biridir. Toplumlar, kurumsal yapıların etkinliği üzerinden kimliklerini tanımlar. Erkek egemen güç yapıları, bazen bu duyuruları sadece hegemonik ideolojileri güçlendirmek için kullanırken, kadınların toplumsal katılımı bu yapıları daha farklı bir yönde şekillendirebilir.
Kadınların stratejik güç arayışları, erkeklerin iktidarlarını yeniden ürettikleri mekanizmalara karşı bir denetim mekanizması oluşturabilir. Kadınların katılımını içeren iştihârlar, genellikle daha kapsayıcı ve demokratik bir toplum inşa etme arzusunun yansımasıdır. Bu, toplumun yalnızca bir kısmının sesini duyuran egemen yapılarla, tüm bireylerin eşit temsilini savunan daha geniş bir sosyal düzen arasındaki mücadelenin bir parçasıdır. Kadınların güç ve toplumsal etkileşimdeki yeri, ancak bu noktada gerçekten anlam kazanır.
Vatandaşlık ve Iştihâr
Vatandaşlık, toplumsal sözleşme ve katılım hakkının ötesinde, bir kimlik meselesidir. Iştihâr, vatandaşların kamu hayatına katılımını sağlayan önemli bir araçtır. Ancak, burada sorulması gereken bir soru vardır: “Herkesin sesi eşit derecede duyuluyor mu?” Geleneksel olarak, erkekler güç yapılarında daha fazla temsil edilirken, kadınlar bazen bu duyurulardan dışlanmış ya da sınırlı bir alanda yer almışlardır. Ancak, toplumsal dönüşüm ve kadın hareketlerinin etkisiyle, kadınlar giderek daha fazla kamusal duyurularda yer almakta ve kendi taleplerini gündeme getirmektedir.
Bu noktada, iştihâr sadece bir bilgilendirme biçimi değil, aynı zamanda kamusal alanda kimlik inşa etmenin ve toplumsal eşitliği savunmanın bir yolu haline gelir. Kadınların ve erkeklerin eşit katılımı sağlandığında, toplum daha sağlıklı bir şekilde işleyebilir. Peki, bu eşitlik gerçekten sağlanabiliyor mu? Toplumsal düzenin içinde, hangi güç ilişkileri hâlâ baskın? Iştihâr, bu sorulara yanıt ararken, toplumsal yapının derinliklerine inmeyi sağlayabilir.
Sonuç: Güç ve Katılım Arasındaki Dengeyi Nasıl Kurarız?
Iştihâr, yalnızca bir duyuru değil, toplumsal düzeyde güç ilişkilerinin yeniden şekillendiği ve yeniden üretildiği bir alandır. Erkeklerin stratejik bakış açıları ile kadınların demokratik katılımı arasında bir denge kurmak, toplumların geleceği için kritik bir öneme sahiptir. Toplumun yalnızca belli bir kesiminin gücü elinde tutması, toplumsal eşitsizlikleri derinleştirirken, herkese eşit fırsatlar sunan bir yapı, sosyal uyumu pekiştirebilir.
Bugün, toplumsal katılımda ne kadar ilerleyebildik? Iştihârın, güç yapılarını nasıl dönüştürebileceğini gerçekten görebildik mi? Gücün nasıl dağıldığını ve toplumdaki herkesin sesinin duyulup duyulmadığını sorgulamak, bu tartışmanın temelini oluşturur. Toplumsal yapıları değiştirmenin en etkili yollarından biri, iştihâr ve benzeri araçlarla güç ilişkilerinin yeniden şekillendirilmesidir.